Zainteresowanych tematyką IP Box i innych warunków do skorzystania z tej stawki podatku dochodowego zapraszamy na nasz blog – artykuł dostępny jest pod tym linkiem.

Przepisy regulujące preferencyjną 5-proc. stawkę podatku dochodowego, nazywaną potocznie „IP Box”, obowiązują już prawie 2 lata, ale dopiero teraz rozstrzyga się jedna z kluczowych kwestii dotyczących warunków jej zastosowania. Chodzi o obowiązek prowadzenia odrębnej ewidencji zdarzeń gospodarczych, w ramach tzw. obowiązku dokumentacyjnego, obejmującej wszystkie operacje finansowe związane z dochodami z działalności podlegającej IP Box[1].

Przepisy i stanowisko Dyrektora KIS

Regulacje prawne dotyczące IP Box są niejasne i z racji swojej ogólności wywołały pewne kontrowersje. Również opublikowane przez Ministerstwo Finansów objaśnienia podatkowe dotyczące tej ulgi nie rozwiały powstałych wątpliwości[2]. Jedną z nich jest obowiązek prowadzenia odrębnej ewidencji zdarzeń gospodarczych – nie było bowiem jasne, czy należy prowadzić ją na bieżąco, czy też podatnik może sporządzić ją dopiero po zakończeniu danego roku podatkowego, przy okazji składania zeznania podatkowego za ten rok.

Na powyższe pytanie odpowiedział Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: „Dyrektor KIS”) w wydawanych indywidualnych interpretacjach podatkowych. W odpowiedzi na pytania wnioskodawców – podatników – stwierdził jednoznacznie, że ewidencję należy prowadzić na bieżąco. Stanowisko to powtarzał jednolicie, uzasadniając je np. w następujący sposób: „Fakt sporządzenia (przedstawienia czy posiadania) w przyszłości odrębnej ewidencji dopiero na potrzeby skorzystania z IP Box nie wypełnia przesłanki z art. 30cb ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stworzenie w przyszłości odrębnej ewidencji tylko po to, aby wypełnić obowiązek wynikający z powołanego przepisu, nawet w sytuacji, kiedy na jej podstawie możliwe będzie prawidłowe określenie podstawy opodatkowania stawką 5%, uniemożliwia zastosowanie preferencyjnej stawki opodatkowania uzyskiwanych dochodów”[3].

Wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych

Z uwagi na taką wykładnię przepisów prezentowaną przez Dyrektora KIS wielu podatników nie zdecydowało się na rozliczenie ulgi IP Box za 2019 r. i zapłaciło podatek dochodowy z uwzględnieniem wyższych stawek. Niektórzy z nich nie zgodzili się jednak z tym stanowiskiem i odwołali się do sądów administracyjnych. Warto odnotować, że w dwóch znanych nam wyrokach sądy przyznały rację podatnikom i zakwestionowały stanowisko Dyrektora KIS.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z lipca br.[4] uznał, że dla celów zastosowania IP Box wystarczające będzie sporządzenie odrębnej ewidencji na potrzeby rocznego rozliczenia i nie jest obowiązkiem przedsiębiorcy prowadzenie jej na bieżąco. Sąd zasadniczo wyraził dezaprobatę dla przyjętej przez Dyrektora KIS restrykcyjnej interpretacji i stwierdził, że przytoczone wyżej stanowisko dotyczące wykładni przepisów „jest zbyt daleko idące, a przez to nieprawidłowe”. Zwrócił przy tym uwagę, że „ewidencja ma być prowadzona w sposób należyty tak, aby móc w rocznym zeznaniu podatkowym wykazać łączną sumę przychodów, kosztów podatkowych, dochodów, strat, dochodów podlegających opodatkowaniu stawką 5% oraz dochodu, który nie będzie podlegał preferencyjnemu opodatkowaniu”. Skutek taki można osiągnąć również wtedy, gdy ewidencja nie będzie prowadzona na bieżąco.

Taką samą interpretację przepisów przyjął Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z sierpnia br.[5]. Sąd uznał, że prowadzenie ewidencji samo w sobie jest konieczne dla zastosowania IP Box, ale „skoro ewidencja umożliwi sporządzenie w terminie deklaracji podatkowej, nie można jej uznać za prowadzoną nieprawidłowo lub niespełniającą przesłanek ustawowych tylko z tego względu, że nie jest prowadzona na bieżąco”.

Wyjątek od reguły?

Oba sądy zajęły jasne stanowisko, że z uwagi na roczne rozliczenie IP Box brak prowadzenia ewidencji na bieżąco nie powinien stanowić przeszkody. Warto w tym kontekście wspomnieć o szczególnych regulacjach, których sądy nie analizowały, a które mogą prowadzić do uznania, że konieczne jest prowadzenie ewidencji systematycznie. Chodzi tutaj o szczególną regulację tarczy antykryzysowej[6], która przewiduje, że w wypadku gdy miało miejsce wytworzenie, rozwinięcie lub ulepszenie kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, które ma pomóc w przeciwdziałaniu rozprzestrzenianiu się wirusa SARS-CoV-2, z ulgi IP Box można skorzystać nie tylko na koniec danego roku podatkowego, lecz także już w momencie wpłacenia zaliczek na podatek dochodowy – a więc w trakcie roku podatkowego. W tym kontekście uprawnione wydaje się stwierdzenie, że ewidencja powinna być prowadzona regularnie i na bieżąco – wraz ze stosowaniem stawki 5% podatku dochodowego do zaliczek.

Podsumowanie

Przedstawione wyroki nie są jeszcze prawomocne. Wydaje się jednak, że można się spodziewać utrzymania takiej wykładni przepisów przez inne sądy administracyjne. Decydujące znaczenie ma tutaj fakt, że ustawodawca nie zdecydował się uregulować sposobu prowadzenia ewidencji ani częstotliwości wprowadzania w niej wpisów. Skoro więc regulacje podatkowe nie wskazują, że podatnicy powinni prowadzić ewidencję na bieżąco, to nie ma podstaw, aby Dyrektor KIS formułował takie wnioski, niejako uzupełniając obowiązujące przepisy. Warto zresztą podkreślić, że podobne podejście było prezentowane przez Dyrektora KIS na gruncie innej podatkowej preferencji – 50% kosztów uzyskania przychodu w przypadku dochodów osiąganych na podstawie umowy o pracę. Chociaż przepisy prawa nie wskazywały sposobu dokumentowania wytworzonych utworów ani nie wyznaczały, jak należy określić honorarium autorskie, Dyrektor KIS prezentował w tym zakresie szerokie rozważania, odmawiając prawidłowości niektórym ze sposobów przedstawianych przez płatników lub podatników. Mimo kilkunastu wyroków sądów na korzyść wnioskodawców wątpliwości w tym zakresie rozstrzygnął dopiero Minister Finansów w ogólnej interpretacji podatkowej, o której pisaliśmy w październikowym wydaniu newslettera (link). Pozostaje mieć nadzieję, że w przypadku IP Box stan niepewności nie potrwa długo, a Dyrektor KIS uwzględni stanowisko sądów administracyjnych w wydawanych interpretacjach indywidualnych

[1] Art. 24e ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: „Ustawa CIT”) i art. 30cb ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „Ustawa PIT”).

[2] Zob. https://www.gov.pl/web/finanse/objasnienia-podatkowe-dot-preferencyjnego-opodatkowania-dochodow-wytwarzanych-przez-prawa-wlasnosci-intelektualnej-ip-box (dostęp: 3.11.2020).

[3] Indywidualna interpretacja podatkowa z dnia 7 stycznia 2020 r. wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.589.2019.2.SJ.

[4] Zob. wyrok WSA z dnia 30 lipca 2020 r. o sygn. akt I SA/Go 115/20 w Gorzowie Wielkopolskim.

[5] Zob. wyrok WSA z dnia 26 sierpnia 2020 r. o sygn. akt I SA/Wr 170/20 we Wrocławiu.

[6] Art. 4 oraz art. 6 Ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 568, z późn. zm.).