Od dnia 1 października 2017 r. będą miały zastosowanie przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (dalej jako „EUTMR”)[1], uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 207/2009[2]. Oznacza to kolejne zmiany w ramach drugiego etapu reformy unijnych znaków towarowych, w tym zniesienie wymogu przedstawienia znaku towarowego w postaci graficznej, wprowadzenie do systemu unijnego znaków certyfikujących i dalsze zmiany w procedurze przed Urzędem Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej EUIPO.

Reformę systemu unijnych znaków towarowych podjęto wskutek przeprowadzonej przez Komisję Europejską w 2009 r. ewaluacji wspólnotowego systemu znaków towarowych (zwanych wtedy „wspólnotowymi znakami towarowymi”). Głównym założeniem reformy miała być modernizacja systemu funkcjonującego w zasadzie bez modyfikacji od wczesnych lat 90. Jej celem było dostosowanie systemu do ewoluującego środowiska biznesowego, przede wszystkim przez uwzględnienie postępujących zmian technologicznych[3]. Pierwszy etap zmian do systemu unijnych znaków towarowych wprowadzono w życie 23 marca 2016 r. Kulminacja reformy ma natomiast nastąpić za niecałe dwa miesiące, tj. 1 października 2017 r.

Zmiany dokonane w ramach pierwszego etapu reformy mogą wydawać się nieznaczne – w  marcu 2016 r.[4] wprowadzono m.in.: nową nazwę urzędu rejestrującego unijne znaki towarowe, tj. „Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej” (ang. European Union Intellectual Property Office, w skrócie EUIPO), nową nazwę znaku towarowego, tj. „znak towarowy Unii Europejskiej” (w Polsce określany jako „znak unijny”) i modyfikację systemu opłat za znaki towarowe. Niektóre z nich dotyczyły jednak istotnych kwestii w postępowaniu przed EUIPO, w tym w zakresie rozpatrywania zgłoszeń znaków, podstaw względnych i bezwzględnych udzielenia prawa, a także rozpatrywania sprzeciwów i wniosków o unieważnienie[5].

Również te zmiany, które składają się na drugi etap reformy, ujęto w rozporządzeniu zmieniającym z grudnia  2015 r., przy czym ich wejście w życie przesunięto w czasie ze względu na potrzebę uregulowania aktami prawa wtórnego tj. rozporządzeniem wykonawczym (dalej jako „EUTMIR”)[6] i rozporządzeniem delegowanym[7]. Do najistotniejszych nowości należy zaliczyć zniesienie wymogu przedstawienia znaku towarowego w postaci graficznej, wprowadzenie do systemu unijnego znaków certyfikujących i kolejne zmiany w procedurze przed EUIPO.

Zniesienie wymogu przedstawienia znaku w postaci graficznej

Jedną z ważniejszych zmian w ramach drugiego etapu reformy unijnych znaków towarowych będzie zniesienie wymogu przedstawienia znaku w postaci graficznej. Innymi słowy, po 1 października 2017 r. oznaczenia będzie wolno przedstawiać w dowolnej formie z wykorzystaniem ogólnie dostępnej techniki, o ile dany sposób przedstawienia będzie jasny, precyzyjny, samodzielny, łatwo dostępny, zrozumiały, trwały i obiektywny. Ma to stanowić uproszczenie procesu zgłaszania unijnych znaków towarowych, które nie mają charakteru wizualnego lub zawierają ruchome obrazy, w tym przede wszystkim znaków dźwiękowych, ruchowych czy multimedialnych. Przykładowo znaki dźwiękowe będzie można przedstawić w formie pliku audio, a nie (jak dotychczas) w postaci graficznej za pomocą tradycyjnego zapisu nutowego bądź sonogramu (wraz z plikiem audio)[8].

Znaki certyfikujące

Znaki certyfikujące są nowością w systemie unijnym, mimo że w niektórych państwach członkowskich UE funkcjonują od wielu lat (w Polsce odpowiednikiem znaku certyfikującego jest wspólny znak towarowy gwarancyjny). Znakiem certyfikującym Unii Europejskiej jest oznaczenie pozwalające „odróżnić towary lub usługi, które zostały certyfikowane przez właściciela znaku pod względem materiału, sposobu produkcji towarów lub świadczenia usług, jakości, dokładności lub innych właściwości, z wyjątkiem pochodzenia geograficznego, od towarów i usług, które nie są w ten sposób certyfikowane”[9].

Zgłaszający znak certyfikujący będzie zobowiązany do przedłożenia oświadczenia o zgłoszeniu znaku certyfikującego UE. Regulamin używania znaku certyfikującego należy przedłożyć w ciągu dwóch miesięcy od daty zgłoszenia i musi on zawierać przede wszystkim opis charakterystycznych cech towarów i usług, które mają być certyfikowane znakiem, warunki używania znaku, a także sposoby badania i nadzorowania stosowane przez właściciela znaku certyfikującego. Podobnie jak w polskiej regulacji właściciel znaku certyfikującego nie będzie mógł samodzielnie używać znaku w odniesieniu do towarów lub usług objętych znakiem certyfikującym. Co więcej, właścicielem unijnego znaku certyfikującego nie będzie mogła być osoba prowadząca działalność związaną z dostawą towarów i usług rodzaju objętego certyfikatem, a znaku certyfikującego nie będzie można zgłosić w celu odróżnienia towarów lub usług pod względem pochodzenia geograficznego.

Zmiany i uproszczenia proceduralne przed EUIPO

Na szczególną uwagę zasługują uproszczenia w postępowaniu przed EUIPO, w tym przede wszystkim te w zakresie tłumaczeń, dopuszczalności dowodów ze źródeł internetowych i elektronicznych środków komunikacji z Urzędem.

Od 1 października 2017 r. EUIPO będzie uznawał wszystkie bazy danych krajowych i regionalnych urzędów ds. własności intelektualnej w UE. Dopuszczalne będzie korzystanie z bazy TMview jako portalu umożliwiającego dostęp do danych z urzędów krajowych. Co więcej, wolno będzie powoływać się na treść przepisów prawa krajowego, które są dostępne za pośrednictwem źródła internetowego uznanego przez Urząd. Tym samym osoba wnosząca sprzeciw lub wniosek o unieważnienie będzie mogła dostarczyć dowody, powołując się na takie źródło.

Po 1 października 2017 r. zastosowanie znajdzie nowy standard przedstawiania tłumaczeń dokumentów. Na mocy art. 25 EUTMIR tłumaczenie będzie można ograniczyć tylko do tych fragmentów dokumentu, które będą istotne dla sprawy. Co więcej, jeśli język, w którym przedstawione zostaną dowody na poparcie uzasadnienia (za wyjątkiem zaświadczeń potwierdzających zgłoszenie znaku, rejestrację i przedłużenie ochrony lub treść przepisów prawa) nie będzie językiem postępowania, zgłaszający będzie miał obowiązek przedłożyć tłumaczenie dopiero na żądanie Urzędu lub na uzasadniony wniosek drugiej strony. Co istotne, zasady te będą miały zastosowanie w odniesieniu do dowodów składanych w celu wykazania renomy lub nabytego charakteru odróżniającego znaku.

Nowością w zakresie komunikacji z EUIPO będzie rezygnacja od 1 października 2017 r. z przestarzałych form korespondencji, tj. doręczeń osobistych i za pośrednictwem skrytki pocztowej Urzędu. Jednocześnie termin „elektroniczne środki komunikacji” zdefiniowano na tyle szeroko, aby mógł obejmować inne niż tylko faks rozwiązania techniczne wykorzystywane do komunikacji elektronicznej.

Podsumowanie

Czas pokaże, czy zamierzenia reformy systemu unijnych znaków towarowych zostaną zrealizowane. Użytkownicy tego systemu powinni jednak docenić zmiany idące w kierunku racjonalnych usprawnień i uproszczenia procedur, a tym samym obniżenia ogólnych kosztów postępowania przed EUIPO.

[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 154 z 16.06.2017, s. 1).

[2] Rozporządzenie Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz. Urz. UE L 78 z 24.03.2009, s. 1).

[3] European Commission Memo: Modernisation of the European Trade Mark System – Frequently Asked Questions (Memorandum Komisji Europejskiej w sprawie modernizacji unijnego systemu znaków towarowych – często zadawane pytania). Dokument dostępny jest w języku angielskim na stronie http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-13-291_en.htm?locale=en.

[4] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2424 z dnia 16 grudnia 2015 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego i rozporządzenie Komisji (WE) nr 2868/95 wykonujące rozporządzenie Rady (WE) nr 40/94 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego oraz uchylające rozporządzenie Komisji (WE) nr 2869/95 w sprawie opłat na rzecz Urzędu Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (Dz. Urz. UE L 341 z 24.12.2015, s. 21) weszło w życie 23 marca 2016 r.

[5] Więcej informacji na temat zmian, które weszły w życie 23 marca 2016 r., można znaleźć na stronach EUIPO, m.in. https://euipo.europa.eu/ohimportal/pl/eu-trade-mark-regulation-faqs.

[6] Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2017/1431 z dnia 18 maja 2017 r. określające szczegółowe zasady wykonania niektórych przepisów rozporządzenia Rady (WE) nr 207/2009 w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 205 z 08.08.2017, s. 39).

[7] Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2017/1430 z dnia 18 maja 2017 r. uzupełniające rozporządzenie Rady (WE) nr 207/2009 w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej oraz uchylające rozporządzenia Komisji (WE) nr 2868/95 i (WE) nr 216/96 (Dz. Urz. UE L 205 z 08.08.2017, s. 1.).

[8] Szczegółowe zasady i wymogi dotyczące przedstawienia wybranych rodzajów znaków towarowych uregulowano w art. 3 EUTMIR.

[9] Artykuł 83(1) EUTMR.