Dnia 24 kwietnia 2017 r. pojawił się projekt nowelizacji rozporządzenia, regulującego zasady przenoszenia numerów[1], która zakończy zjawisko tzw. podwójnej rejestracji – jedną z konsekwencji niespójności przepisów powstałej po wprowadzeniu w lipcu 2016 r. obowiązku podania danych abonenta w celu rejestracji karty prepaid (przedpłaconej). W wyniku niejasności w prawie część operatorów odmawiała zainteresowanym użytkownikom kart przedpłaconych możliwości przeniesienia numeru do innego operatora bez podania dodatkowych danych, czyli bez dokonania de facto kolejnej rejestracji.

****

Obowiązek rejestracji kart prepaid

Wymóg rejestracji kart przedpłaconych, czyli podania przez abonentów kart swoich danych operatorom oraz potwierdzenia prawdziwości tych danych przez operatora, wprowadzono ustawą z dnia 10 czerwca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych (dalej jako „ustawa antyterrorystyczna”)[2] w celu podniesienia poziomu bezpieczeństwa w kraju. Zgodnie z nowym art. 60b ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (dalej jako „PT”)[3] abonent ma obowiązek podać operatorowi, a operator zweryfikować, dane abonenta obejmujące w przypadku osób fizycznych imię i nazwisko oraz numer PESEL albo numer dokumentu potwierdzającego tożsamość (określonego w ustawie), a w przypadku osób prawnych – nazwę oraz NIP lub REGON, lub numer wpisu we właściwym rejestrze. Obowiązek rejestracji karty przedpłaconej można zatem podzielić na dwa etapy, które na ogół będą realizowane wskutek jednej czynności: pierwszy to podanie przez abonenta danych operatorowi telekomunikacyjnemu lub osobie trzeciej działającej w imieniu operatora, a drugi – potwierdzenie zgodności danych.

Dla użytkowników kart przedpłaconych, które zakupiono przed wejściem w życie ustawy antyterrorystycznej (czyli przed 1 lipca 2016 r.), termin wypełnienia obowiązku rejestracji minął 1 lutego 2017 r. Jeśli natomiast chodzi o karty kupowane po 1 lipca 2016 r., operator zobowiązany jest odebrać dane abonenta i nie ma możliwości uruchomienia usługi telekomunikacyjnej przed ich potwierdzeniem.

Konsekwencją braku podania przez abonentów danych określonych w art. 60b ust. 1 PT jest obowiązek operatora wyłączenia ich kart SIM (tj. zaprzestania świadczenia usług telekomunikacyjnych), które były uruchomione przed wprowadzeniem wymogu rejestracji. W praktyce nie jest możliwe wykonanie transmisji danych z wykorzystaniem niezarejestrowanej karty SIM z wyjątkiem połączenia alarmowego.

Niespójne wymogi rejestracji kart prepaid i przeniesienia numeru

Zanim wprowadzono obowiązek podania danych abonenta już na etapie uruchamiania usług przedpłaconych, abonent karty prepaid musiał podać określone dane operatorowi dopiero w sytuacji, gdy chciał przenieść numer do innej sieci. Zgodnie z rozporządzeniem regulującym zasady przeniesienia numeru z odesłaniem do art. 60a ust. 1 PT (dalej jako „rozporządzenie”)[4] wymagane od osób fizycznych było podanie imienia i nazwiska, numeru PESEL lub nazwy i numeru dokumentu tożsamości oraz adresu korespondencyjnego. Tymczasem w związku z wejściem w życie ustawy antyterrorystycznej obecnie dla uruchomienia świadczenia usług w formule prepaid w przypadku osoby fizycznej nie ma konieczności podawania informacji o adresie korespondencyjnym.

Powyższa zmiana sprawiła, iż wśród operatorów powstała wątpliwość, czy w celu przeniesienia numeru prepaid do innej sieci wymagane jest podanie również adresu korespondencyjnego, czy też nie. W konsekwencji praktyka operatorów była w tym zakresie niejednolita. Część z nich odmawiała przeniesienia numeru, powołując się na literalną treść art. 60a ust. 1 PT i uzasadniając odmowę brakiem podania informacji o adresie korespondencyjnym, która w ich ocenie warunkowała możliwość przeniesienia numeru. Mieliśmy zatem do czynienia z podwójną rejestracją kart przedpłaconych w przypadku przeniesienia numeru, ponieważ po pierwotnej rejestracji, wykonanej z posłużeniem się jedynie danymi określonymi w ustawie antyterrorystycznej, od abonenta chcącego następnie przenieść numer prepaid do innego operatora znów wymagano podania danych, w tym właśnie adresu korespondencyjnego.

Korekta niespójnych przepisów w nowelizacji

Dnia 24 kwietnia 2017 r. opublikowano projekt nowelizacji rozporządzenia. Zmiana ma na celu usunięcie opisanych powyżej niejasności i jednoznaczne wskazanie, że dla przeniesienia numeru prepaid do innego operatora nie jest konieczne podanie jakichkolwiek danych innych niż te, które są wymagane przy uruchomieniu usługi przedpłaconej.

Ustawodawca wskazał, że w przypadku zainicjowania procesu przeniesienia numeru niegeograficznego (tj. numeru komórkowego) nadmiernym obciążeniem po stronie użytkownika byłoby podawanie adresu do korespondencji, w sytuacji gdy w aktualnym stanie prawnym w zakresie usług przedpłaconych obowiązuje rejestracja na zasadach określonych w art. 60b ust. 1 PT. W ocenie ustawodawcy nie można zatem uzależniać możliwości przeniesienia numeru, będącego nadrzędnym prawem abonenta, od przekazania danych o adresie korespondencyjnym. Projekt nowelizacji usuwa odwołanie do utrudniających przeniesienie numeru przepisów art. 60a ust. 1 PT, regulującego zasady zmiany umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Po wejściu znowelizowanego rozporządzenia w życie nie będzie możliwa odmowa przeniesienia numeru z uwagi na brak podania przez użytkownika adresu korespondencyjnego.

Zbieranie nadmiernej ilości danych – niedozwolone

Wszelkie czynności pobierania przez operatorów od abonentów ich danych osobowych mogą podlegać ocenie i kontroli GIODO pod względem zgodności z przepisami o ochronie danych osobowych. Zarówno przy rejestracji karty przedpłaconej, jak i przy przenoszeniu numeru takiej karty do innego operatora żądany przez operatora zakres danych nie może wykraczać poza rodzaje danych wskazane wprost w PT lub odpowiednich aktach wykonawczych. GIODO prowadził już kontrolę procesu rejestracji kart prepaid – wypadła ona pozytywnie, ponieważ, jak się okazało, tylko jeden z operatorów zbierał od zainteresowanych więcej danych niż było dozwolone. Jednocześnie GIODO przestrzegał przed pozyskiwaniem przez operatorów skanów lub kopii dowodów osobistych abonentów jako działaniem nieuzasadnionym w związku z obowiązkiem rejestracji kart przedpłaconych.

Jednakże w kontekście przenoszenia numerów na żądanie abonentów kart prepaid pojawiły się skargi i doniesienia o znacznie większej ilości nadużyć operatorów, którzy odmawiali przeniesienia numeru do innego operatora bez podania danych obejmujących np. datę urodzenia, adres domowy i e-mailowy.

Konsekwencje nowelizacji

Wejście w życie nowelizacji rozporządzenia ujednolici praktyki stosowane przez operatorów sieci komórkowych co do zakresu danych oraz procedury ich pobierania w przypadku przenoszenia numeru. Według ustawodawcy proponowane rozwiązanie przyniesie korzyści dla operatorów, gdyż odmienne interpretacje obecnych przepisów prowadzą do sytuacji, w której część z nich wymaga od abonentów podwójnej rejestracji (pierwszej w momencie zawarcia umowy, drugiej w przypadku przenoszenia numeru) – a zatem jednoznaczne wskazanie zakresu wymaganych danych uprości procedurę i obniży jej koszt po stronie dostawcy usług.

Proponowaną zmianę należy ocenić pozytywnie przede wszystkim z punktu widzenia abonentów, których prawo do przenoszenia numeru było kwestionowane, co w konsekwencji mogło negatywnie wpływać na ich decyzję co do wyboru optymalnej oferty. Nowelizacja ograniczy również ilość biurokracji i utrudnień przy przenoszeniu numerów między operatorami, a przez to zmobilizuje operatorów do aktywnego zabiegania o klientów z korzyścią dla tych ostatnich.

[1] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie warunków korzystania z uprawnień w publicznych sieciach telefonicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 249, poz. 1670)

[2] Dz. U. z 2016 r., poz. 904.

[3] Dz. U. z 2016 r., poz. 1489 ze zm.

[4] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie warunków korzystania z uprawnień w publicznych sieciach telefonicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 249, poz. 1670).