Producent oprogramowania, który tworzy swoje rozwiązania w ramach projektów na zasadach otwartego oprogramowania, dzięki takiemu podejściu daje możliwość nie tylko korzystania z jego pomysłów przez innych twórców, ale również może nieodpłatnie uzyskiwać od niezależnych osób, będących nierzadko programistycznymi pasjonatami, stworzone przez nich rozwiązania, które mogą przydać się w rozwoju jego projektów.

Taka metoda jest bez wątpienia korzystna dla producenta, ponieważ dzięki niej może on mieć dostęp do dodatkowych, czasami przydatnych rozwiązań bez konieczności angażowania w tym celu własnych zasobów. Jednak brak precyzyjnego uregulowania zasad korzystania z przekazanych przez twórcę rozwiązań potencjalnie może w przyszłości prowadzić do powstania sporu co do tego, w jakim zakresie korzystanie przez niego z otrzymanych rozwiązań było dozwolone.

Z pomocą producentowi przychodzi contributor license agreement (CLA), w której mogą zostać uporządkowane warunki wykorzystywania rozwiązań przekazanych mu przez twórcę. CLA, jako dokument opracowywany przez samego producenta, pozwala mu sprecyzować, na jakich zasadach korzystanie z przekazanych rozwiązań będzie się odbywało.

W przeciwieństwie do end-user license agreement (EULA), za pomocą której to twórca określa warunki korzystania przez użytkowników z jego rozwiązań, dzięki CLA producent oprogramowania sam może ustalić dla twórców jednolite warunki, na jakich mieliby oni umożliwić producentowi korzystanie z dostarczonych przez siebie rozwiązań.

Oczywiście w interesie producenta oprogramowania jest, aby zasady korzystania z przekazanych rozwiązań były dla niego jak najkorzystniejsze, a zatem by zakres uzyskanych od twórcy uprawnień był jak najszerszy, a ograniczenia wynikały wyłącznie z reguł powszechnie obowiązującego prawa. To oznacza, że konstruując odpowiednie postanowienia, producent może nie tylko określić zakres dozwolonego korzystania z rozwiązań, ale również m.in. wybrać prawo, według którego powinna być interpretowana CLA, a także zabezpieczyć się dzięki odpowiednim klauzulom na wypadek, gdyby się okazało, że twórca, opracowując przekazywane rozwiązania, naruszył własność intelektualną innych osób.

Forma zawarcia CLA

W przeciwieństwie do umów o przeniesienie autorskich praw majątkowych prawo nie określa formy, w jakiej powinno dojść do zawarcia CLA, czyli de facto umowy licencyjnej, aby jej treść wiązała strony. Wystarczy zatem, aby twórca rozwiązania w dowolny sposób potwierdził fakt zapoznania się z warunkami licencyjnymi i akceptację takich wymagań. Może to nastąpić np. poprzez e-mailowe potwierdzenie lub też wyrażenie zgody poprzez kliknięcie odpowiedniego checkboxa. Jednokrotnie jednak producenci oprogramowania, którym poszczególne wkłady twórców są przekazywane, wymagają, aby twórca taki lepiej uprawdopodobnił, że zapoznał się z CLA i akceptuje jej treść. Może to prowadzić nawet do postawienia warunku podpisania treści CLA przez twórcę rozwiązań. Taki wymóg w swojej CLA stawia twórcom m.in. Microsoft[1].

CLA a specyfika polskiego prawa autorskiego

Jeśli producent określi w CLA, że licencja na korzystanie z przekazanego rozwiązania powinna być udzielona zgodnie z przepisami polskiego prawa, w CLA powinny zostać wskazane pola eksploatacji, na których producent oprogramowania jest uprawniony do korzystania z przekazanego mu rozwiązania, i powinny one zostać określone na tyle szeroko, aby miał on pełną swobodę korzystania z tego rozwiązania, w tym prawo do jego samodzielnej modyfikacji oprogramowania, zezwalania na wykonywanie praw zależnych w stosunku do takiego oprogramowania oraz dalszej jego komercyjnej dystrybucji.

Producent powinien jednocześnie zadbać o trwałość licencji, na podstawie której będzie korzystał z rozwiązań dostarczonych przez ich twórcę. W tym celu producent powinien przynajmniej ustalić odpowiednio długi termin obowiązywania licencji, a najlepszym przypadku powinien w CLA określić, że licencja ma charakter bezterminowy, a twórca nie może jej wypowiedzieć (zobowiązanie do niewypowiadania licencji nie wynika wprost z przepisów prawa, jednak zostało dopuszczone w orzecznictwie)[2].  Na wypadek, gdyby jednak okazało się, że wypowiedzenie licencji jest możliwe pomimo powyższego zobowiązania, producent powinien się dodatkowo zabezpieczyć, ustalając długi termin wypowiedzenia, który pozwoli mu na wypracowanie własnych rozwiązań, dzięki czemu będzie w stanie obejść się bez tych dostarczonych przez twórcę, gdy wypowiedziana licencja ulegnie rozwiązaniu.

CLA a licencje open source

Choć producent oprogramowania może swobodnie określać treść CLA i ustalać korzystne dla siebie warunki, to powinien on jednocześnie pamiętać, że w projektach, w których wykorzystywać on będzie jednocześnie oprogramowanie licencjonowane na warunkach publicznych licencji open source oraz oprogramowanie na ustalonych przez siebie warunkach CLA może się okazać, że finalne dla licencjonowania całości oprogramowania, konieczne będzie spełnianie restrykcyjnych warunków licencji open source. Dotyczy to zwłaszcza tzw. licencji wirusowych, zwanych też licencjami copyleft, np. GNU GPL.

Zgodnie z podstawową zasadą licencji wirusowej jeśli twórca wytwarza produkty oparte na dziełach objętych tą licencją, również do tych produktów powinno się stosować reguły licencji wirusowej. Jednocześnie niestosowanie się do tych zasad powoduje, że licencja wirusowa wygasa i korzystający z takich rozwiązań open source będzie zobowiązany do zaprzestania ich używania.

W sytuacji, gdy producent oprogramowania dzięki CLA ustala zasady korzystania z rozwiązań przekazywanych mu przez ich twórcę, musi on wiedzieć, że będą one miały zastosowanie wyłącznie do tych rozwiązań, które stanowią część oprogramowania będącego własnością producenta i które nie są „zainfekowane” licencjami typu copyleft. Natomiast jeśli twórca dostarcza rozwiązania stanowiące zmiany w oprogramowaniu objętym licencją wirusową, warunki CLA nie powinny mieć zastosowania, jeśli producent nadal chce korzystać z rozwiązań open source. Co więcej, producent oprogramowania powinien zadbać o jego zgodność z publicznymi licencjami open source, aby uniknąć ryzyka utraty prawa do korzystania z oprogramowania open source z uwagi na naruszenie warunków tych licencji.

[1] https://opensource.microsoft.com/pdf/microsoft-contribution-license-agreement.pdf (dostęp 5 października 2021 r.)

[2]Możliwość udzielenia licencji bez uprawnienia do jej wypowiedzenia przez strony dopuścił m.in. Sąd Apelacyjny w Warszawie z w wyroku z dn. 17 grudnia 2015 r., sygn. akt VI ACa 1735/14