Czy YouTuber lub TikToker świadczy usługi VoD, czyli o obowiązku wpisania się do wykazu prowadzonego przez Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
W ostatnim czasie Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (dalej: „KRRiT”) opublikowała komunikaty, przypominające o obowiązku zgłoszenia się przez podmioty dostarczające audiowizualne usługi medialne na żądanie (VoD) do właściwego dla nich wykazu. Podmioty prowadzące taką działalność w dniu 1 listopada 2021 r. zostały zobligowane na mocy zmienionej ustawy o radiofonii i telewizji do dokonania zgłoszenia najpóźniej do dnia 1 lutego 2022 r. Niedopełnienie tego obowiązku jest zagrożone karą administracyjną w wysokości dwudziestokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Komunikaty KRRiT wywołały ożywioną dyskusję o tym, kiedy i których użytkowników platform udostępniania wideo (VSP), tj. podmioty udostępniające treści audiowizualne za pośrednictwem takich platform jak np. YouTube, TikTok, Vimeo czy Twitch – można zakwalifikować w świetle ww. ustawy jako dostawców usług VoD. Co za tym idzie, czy podlegają oni w związku z tym innym, licznym obowiązkom, które nakłada na nie ta ustawa [w tym obowiązkom wynikającym z implementowania do polskiego porządku prawnego Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1808[1]]?
Podmiot udostępniający treści audiowizualne za pośrednictwem platform VSP należy zakwalifikować jako dostawcę usług VoD, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
- głównym celem udostępniania treści audiowizualnych jest dostarczenie treści w celach informacyjnych, rozrywkowych lub edukacyjnych;
- twórca dostarcza audycje (treści audiowizualne stanowiące odrębną całość) dla celów komercyjnych (zarobkowych), w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej;
- audycje są dostępne w ramach katalogu (wyodrębnionego zbioru audycji, przykładowo za taki katalog można uznać kanał na platformie YouTube);
- przekaz treści ma charakter publiczny, tj. treści audiowizualne dostępne są dla nieoznaczonego grona odbiorców, w dowolnie wybranym przez nich czasie;
- twórca ponosi odpowiedzialność redakcyjną za audycje wchodzące w skład katalogu (tzn. decyduje o tym, jakie treści audiowizualne będą dostarczane za pośrednictwem platformy VSP).
Mając na uwadze charakter i funkcjonalności standardowych platform udostępniania wideo[2], dla oceny czy danego użytkownika publikującego treści za pomocą takiej platformy można uznać za podmiot dostarczający audiowizualną usługę medialną na żądanie, konieczne będzie w pierwszej kolejności dokonanie oceny charakteru treści audiowizualnych (realizowanie celu informacyjnego, rozrywkowego lub edukacyjnego) oraz weryfikacja, czy treści audiowizualne są dostarczane dla celów komercyjnych (tj. czy użytkownik-twórca ma zarabiać na udostępnianych za pośrednictwem platformy treściach). Jeżeli te przesłanki zostaną spełnione, to co do zasady takiego użytkownika publikującego na platformie udostępniania wideo będzie można uznać za dostawcę usług VoD.
Jedynie w przypadku, gdy nie zostaną spełnione ww. przesłanki, w szczególności gdy treści audiowizualne będą dostarczane dla celów niekomercyjnych (np.w celu udostępniania lub wymiany treści w ramach grup zainteresowań), nie będą miały charakteru informacyjnego, rozrywkowego lub edukacyjnego (np. jeżeli katalog będzie składał się wyłącznie z treści o charakterze promocyjnym[3]) albo gdy użytkownik platformy udostępniania wideo nie będzie podlegał jurysdykcji krajowej (np. jego siedziba będzie znajdować się w innym kraju UE[4]), nie będzie podstaw do uznania go za dostawcę usług VoD na gruncie przepisów ustawy RTV, a tym samym nie będzie podlegał obowiązkowemu wpisowi do wykazu prowadzonego przez Przewodniczącego KRRiT, a także innym obowiązkom, które na mocy tej ustawy zostały nałożone na dostawców usług VoD[5].
[1] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2018/1808 z dnia 14 listopada 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2010/13/UE w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych (dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych) ze względu na zmianę sytuacji na rynku.
[2] Przez platformę udostępniania wideo w świetle ustawy RTV rozumie się usługę świadczoną drogą elektroniczną w ramach prowadzonej w tym zakresie działalności gospodarczej, jeżeli podstawowym celem lub zasadniczą funkcją tej usługi lub jej dającej się oddzielić części jest dostarczanie ogółowi odbiorców w celach informacyjnych, rozrywkowych lub edukacyjnych audycji, wideo stworzonych przez użytkowników lub innych przekazów, za które dostawca usługi nie ponosi odpowiedzialności redakcyjnej, ale o sposobie zestawienia których dostawca ten decyduje, w tym automatycznie lub za pomocą algorytmów, w szczególności przez eksponowanie, flagowanie i sekwencjonowanie.
[3] Zob. wyrok TSUE z dnia 21 lutego 2018 r., C-132/17, Peugeot Deutschland GmbH.
[4] Szczegółowe zasady zostały opisane w art. 1a ustawy RTV.
[5] Należy jednak zaznaczyć, że zakres obowiązków, o których mowa w ustawie RTV (innych niż obowiązek wpisu do wykazu), może różnić się w zależności od charakteru dostawcy VoD.