Dnia 7 sierpnia 2017 r. zakończyły się konsultacje społeczne projektu ustawy o Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej (OSE) przedstawionego przez Ministerstwo Cyfryzacji. Nowa ustawa określi zasady darmowego dostępu do Internetu w polskich szkołach, który ma m.in. służyć zwiększaniu kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli.

****

Pierwsze działania

Konieczność włączenia nauki programowania komputerowego do podstawy programowej kształcenia informatycznego na każdym etapie edukacyjnym oraz podłączenia wszystkich szkół w Polsce do szybkiego Internetu zostały dostrzeżone przez Ministrów Edukacji Narodowej, Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Cyfryzacji już pod koniec 2015 roku. Zgodnie z informacjami zamieszczonymi w uzasadnieniu projektu ustawy o OSE już wtedy Ministerstwa przedstawiły wspólny plan w tym zakresie. W 2016 roku rozpoczął się pilotaż ogólnopolskiego projektu polegającego na zapewnieniu łączy o przepustowości do 1 Gb/s szkołom podstawowym i ponadpodstawowym. Projekt był prowadzony przez Naukową i Akademicką Sieć Komputerową (NASK), państwowy instytut badawczy, na zlecenie Ministerstwa Cyfryzacji.

Wnioski z przeprowadzonego w 36 szkołach pilotażu były podstawą do decyzji, że wszystkie szkoły powinny zostać podłączone do sieci Internet o przepustowości co najmniej 100 Mb/s. Działania służące osiągnięciu tego celu miały zostać podjęte w ramach realizacji projektów budowy sieci szerokopasmowych dofinansowanych ze środków I osi priorytetowej Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014–2020. Zainicjowanie tak szeroko zakrojonej akcji cyfryzacji szkół uzasadniała również okoliczność, że do czasu zakończenia projektu pilotażowego tylko 26% badanych jednostek uzyskało dostęp na takim poziomie.

Czym ma być OSE?

Głównym celem ustawy o OSE jest stworzenie sieci teleinformatycznej, która połączy wszystkie szkoły w Polsce i zapewni im dostęp do Internetu. Dodatkowo dzięki wdrożeniu OSE uczniowie uzyskają narzędzia teleinformatyczne wspomagające proces kształcenia w kierunku modelu opartego na rozwiązaniach cyfrowych. Zgodnie z projektem OSE będzie publiczną siecią telekomunikacyjną opartą na fizycznej infrastrukturze szerokopasmowej – istniejącej lub mającej powstać w wyniku nowych inwestycji, w tym komercyjnych, dofinansowanych z budżetu państwa lub powstałych z inicjatywy operatora OSE.

Operatorem OSE wybrano NASK. Podmiot ten będzie odpowiedzialny za uruchomienie i utrzymanie OSE oraz za dostarczenie szkołom usługi dostępu do sieci Internet o przepustowości co najmniej 100 Mb/s wraz z usługami bezpieczeństwa sieciowego. Projekt zakłada, iż koszty dostępu do Internetu ponosić będą nie szkoły, lecz NASK. (Zasada ta nie znajdzie zastosowania, jeśli szkoły zamówią usługę dostępu do sieci Internet o przepustowości wyższej niż 100 Mb/s). Finansowanie dla NASK będzie natomiast pochodziło z dotacji celowej udzielanej przez ministra właściwego do spraw informatyzacji. NASK będzie również odpowiedzialny za zarządzanie OSE i jej efektywne działanie.

Z drugiej strony Ministerstwo Cyfryzacji przewiduje, że operatorzy telekomunikacyjni uzyskają w ciągu kolejnych 10 lat około 585 mln zł z tytułu współpracy z operatorem OSE. NASK ma bowiem co do zasady płacić za dostęp do istniejącej infrastruktury operatorów oraz usługi realizowane z jej wykorzystaniem. Na wniosek NASK operator telekomunikacyjny świadczący usługę dostępu do Internetu będzie miał 14 dni na przedstawienie odpowiedniej oferty. W wypadku braku porozumienia umowę pomiędzy operatorem i NASK będzie mogła zastąpić decyzja prezesa UKE.

Inne postanowienia ustawy

Projekt ustawy określa również zadania operatora OSE. Najważniejsze z nich to przygotowanie publicznej sieci telekomunikacyjnej w sposób umożliwiający świadczenie usług z jej użyciem, jej eksploatację, w tym usuwanie awarii, utrzymanie, modernizację oraz nadzór nad jej funkcjonowaniem oraz świadczenie szkołom usług dostępu do szerokopasmowego Internetu. Dodatkowo operator OSE będzie odpowiedzialny za promowanie zasad bezpiecznego korzystania z technologii cyfrowych oraz za tworzenie i udostępnianie narzędzi informatycznych wspomagających korzystanie z technologii cyfrowych w procesie kształcenia.

W projekcie znajdują się również postanowienia dotyczące nabywania praw do infrastruktury i sieci telekomunikacyjnych. Istotną z ekonomicznego punktu widzenia jest propozycja Ministerstwa Cyfryzacji, żeby należącą do regionalnych sieci szerokopasmowych część infrastruktury, którą NASK będzie wykorzystywać na potrzeby OSE, zwolnić z opłat za korzystanie z pasa drogowego. Opłaty za umieszczenie infrastruktury w pasie drogowym stanowią obecnie poważną barierę inwestycyjną dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych, stąd pomysł należy ocenić pozytywnie. Zwolnienie z tych opłat może bowiem nie tylko przyspieszyć cyfryzację szkół, ale również zwiększyć tempo rozwoju infrastruktury szerokopasmowej w całej Polsce.

Korzystanie z OSE nie będzie obowiązkowe. Każda szkoła będzie mogła używać innego łącza niż zapewniane w ramach OSE, ale od 2021 roku placówka taka będzie musiała samodzielnie zadbać o łącze oraz usługi bezpieczeństwa.

Kolejne kroki

W konsekwencji OSE powinno ułatwić efektywny dostęp szkół do sieci Internet i przyspieszyć rozwój jednolitego rynku cyfrowego przez podnoszenie kompetencji cyfrowych. Na tle rozwijających się technologii informacyjnych projekt ustawy o OSE należy ocenić pozytywnie. Zapewnienie dostępu do sieci uczniom od najmłodszych lat będzie sprzyjało poszerzaniu świadomości, uzyskiwaniu pożądanych w dzisiejszych czasach kompetencji oraz informatyzacji społeczeństwa.

Konsultacje treści projektu ustawy o OSE zakończyły się 7 sierpnia 2017 r., a w dniu 23 sierpnia Ministerstwo Cyfryzacji opublikowało podsumowanie stanowisk zgłoszonych przez GIODO oraz UOKiK. Zgodnie z projektem ustawa o OSE ma wejść w życie 1 listopada 2017 r.

Postępy w pracach nad projektem ustawy o OSE można śledzić na stronie  https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12300600/katalog/12446714#12446714.