Piotr Grzybowski

Łatwość i szybkość komunikacji w Internecie oraz (pozorna) anonimowość użytkowników powodują, że środowisko internetowe wyjątkowo często staje się miejscem, w którym przekroczone zostają powszechnie akceptowalne granice przyzwoitej krytyki. Przez globalny zasięg sieci skutki np. nieprzemyślanego wpisu na forum internetowym niejednokrotnie wykraczają poza granicę jednego państwa. Dochodzenie ochrony swoich praw w takich przypadkach wiąże się z potrzebą ustalenia, którego państwa sądy będą właściwe do rozpoznania sprawy. W Unii Europejskiej regulację w tym zakresie zawiera Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (dalej: „Bruksela I bis”)[1].

Sąd Najwyższy (SN) dnia 27 listopada 2020 r. wydał uchwałę w sprawie III CZP 12/20, w której zajął stanowisko w sprawie skutków procesowych skierowania zażalenia do sądu niewłaściwego. Problem prawny, będący przedmiotem ww. uchwały, powstał na kanwie stanu faktycznego, w którym zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji zostało błędnie skierowane do sądu drugiej instancji zamiast do innego składu sądu pierwszej instancji (który był właściwy w świetle przepisu art. 394 § 1^a k.p.c.). Wydawać by się mogło, że ustalenie sądu właściwego do rozpoznania środka zaskarżenia nie powinno przysparzać większych kłopotów, jednak szczególnie w ostatnim czasie wystąpiły liczne problemy ze wskazaniem sądu właściwego do oceny zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji. Tego rodzaju wątpliwości spowodowała zwłaszcza obszerna nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego z dnia 4 lipca 2019 r., wprowadzająca m.in. istotne zmiany w przepisach dotyczących środków odwoławczych[1]. Liczne pytania prawne skierowane do SN potwierdzają, iż w praktyce wystąpiły problemy z zakwalifikowaniem różnych postanowień sądu pierwszej instancji jako podlegających zaskarżeniu na podstawie art. 394 § 1 k.p.c. (zaskarżenie do sądu drugiej instancji) lub na podstawie art. 394 § 1^a k.p.c.[2] (przewidującego tzw. zażalenie poziome, wnoszone do innego składu tego samego sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie).